Məmməd Əvəzoğlu:

Şah İsmayıl Xətai

Yenə şükür Allaha ,yenə şükür bu günə!

Bu günkü söhbətimiz böyük Xətaidəndir.

Şah İsmayıldan sonra heyiflər olsun, yenə

Azərbaycan torpağı bölünmüş bir bədəndir.

Sinəsindən süd ilə qəhrəmanlıq içirdi

Uzun Həsənin qızı igid Aləmşah ana.

Oğlunun gələcəyin Şeyx Heydər bilirdi,

İsmayıl hakim oldu vahid Azərbaycana!

On dörd yaşlı bir uşaq, on dörd yaşlı sərkərdə,

Mərdliklə ala bildi atasının qisasın!

Qurub yarada bildi Təbriz kimi şəhərdə,

Azərbaycan adında məmləkətin əsasın.

Şah ismayıl elə bir Mürşidi-kamil idi

Sanki qeybdən ona gəlmiş idi cəsarət.

İlahi bir gözəllik hüsnünə şamil idi,

Əli oğlu Hüseyndən öyrənmişdi rəşadət.

İsmayıl Ərdəbildə göz açmışdı dünyaya,

Düz on iki yaşında atıldı meydanlara.

Ağqoyunlu, Şirvanşah onu salmırdı saya,

Üç illik mübarizə son qoydu intizara.

1501 ilində mərkəzləşdirə bildi,

Bitdi Şeyx Cüneyiddən gələn ağır təlaşlar.

Bu, Təbrizdə özünü şah elan edən ildi,

Səfəvvilər dövlətin yaratdı Qızılbaşlar.

Şahı üçün ölümə hazır idi müridlər,

Xalq onu alqış ilə izəyirdi hər yerdə.

Ox atanda ozanlar qopuzla öyürdülər.

Axı görməmişdilər belə cəsur sərkərdə!

Qızılbaş dövlətinin böyük qüdrətin görən

Xain qonşu rəqiblər hər dona girirdilər.

Şiə bayrağı altda yurdunu birləşdirən

Şah İsmayıla qarşı fətvalar verirdilər.

Beş böyük muharibə aparmışdı İsmayıl,

Onun qüdrəti ilə başa gəlirdi zəfər.

Sultan Səlimin ödün qoparmışdı İsmayıl,

Çaldıran döyüşündə məğlub olana qədər.

Özünün yaratdığı bacılar dəstəsiylə,

Döyüşə hazır idi İsmayılın yanında.

Mərdliklə vuruşurdu bir kişi həvəsiylə,

Çaldıran döyüşündə Taclı Bəyim xanım da.

Atasını, qardaşın öldürən Sultan Səlim,

Çoxdan tapdalamışdı insanlıq dəyanətin!

Özünə türk dünyasın güldürən Sultan Səlim

Dərk eləyə bilməzdi şahlığın ləyaqətin!

Sevgi, məhəbbətiylə İsmayıl zəfər çalıb,

Həmişə öz xalqına mərhəmət göstərirdi.

Bilsəydi ki, bir əsgər kiminsə malın alıb,

Qəsb olunan şeylərin pullarını verirdi.

Təbrizdə şah sarayı musiqi ocağıydı,

Ən yaxşı ozanları cəm etmişdi saraya.

Rəssamlıq sənətinin bir intibah çağıydı,

Şeir-sənət saraydan boylanırdı dünyaya.

İsmayıl çox sevirdi şüəra məclislərin,

Qüdrətli şairləri cəm etmişdi yanında.

Şaha həsr edirdilər ən gözəl şeirlərin,

Şah özü də şah idi şeiriyyat meydanında.

Qüdrətli hökümdarı sevərək həsr eləyib

Məhəmməd Füzuli də "Bəngü-badə" əsərin.

Qızılbaşlar şahına xoş arzular diləyib,

Fəxarətlə yad edib xalqımızın zəfərin.

Dillər əzbəri idi Xətai "Dəhnamə"si,

Doğma ana dilində nəzm etdiyi divanı.

Ələvi şairinin ərşə ucaldı səsi,

Böyük şair hökümdar heyran etdi cahanı.

Şah İsmayıl həmişə qəlbimizdə yaşayıb,

Beş yüz ildə bu dünya yetirməyib belə nər!

Bəzən qardaş dediyim yaramızı qaşıyıb,

Əfsus ki, indi də var zalım sultan səlimlər!

Azərbaycan naminə həyatın etmiş fəda,

Birləşməyin müjdəsin ona borcludur Vətən!

İçimdən qopdu bu gün həyəcan dolu səda,

Ürək deyir:- Bu yerdə susa bilməyəcəm mən!

Məmməd Əvəzoğlu