Firuz Mustafa: 

Gözlənilməzlik...

Təxminən 35 il əvvəlin söhbətidir...

Mən indiki AMEA-nın Fəlsəfə kavedrasının müəllimi (dosenti) idim. Kafedra müdirimiz elmi rəhbərim, akad. Məqsəd Səttarov idi. Yeri gəlmişkən onu da deyim ki, Məqsəd müəllimin nəvəsi İsmət Səttarov hazırda Radio-Televiziya şurasının sədridir və təbi ki, mənim onunla tanışlığım yoxdur, çünki o zamanlar bu gənc oğlan lap uşaq olardı...

Hə, sözümün canı var.

O zamanlar ölkənin demək olar ki, bütün təhsil ocaqlarının aspirant və dissertantları bizim kafedrada imtahan verirdi.

Yadımdadır, günlərin bir günü “minimum” imtahanları qəbul edirdik. Gləcəyin elm adamları kamali-ədəblə bəlli sıralar üzrə imtahan zalına daxil olur, biletlərini çəkir, kamali-ədəblə suallara cavab verirdilər... İmtahan verənlər zalı tərk edir, onları növbəti “həmkarları” əvəz edirdi...

Qapı açıldı. Ucaboy, qamətli bir oğlan daxil oldu. Amma o, tək deyildi, oğlanın qollarının üstündə gənc, yaraşıqlı bir ... xanım vardı. Məqsəd müəllim də çaşdı, mən də. Əyləşmək üçün yer göstərdik. Oğlan ehtiyat və ehtiramla xanımı kreslada əyləşdirtdi. Təbii ki, onlardan biri imtahan verməyə gəlmişdi. Və çox güman ki, oğlan bu gənc xanımı imtahana gətirmişdi. Görəsən oğlan bu xanımın nəyi idi? Ehtimal ki, qardaşı, qohumu, sürcüsü ola bilərdi...

Məqsəd müəllim həssas, dünyagörmüş, 1-ci cahan müharibəsinin ağır qovğalarından çxmışadam idi. Ehtiyatla ordan-burdan suallar verdik. Söhbət əsnasında belə məlum oldu ki, xanım imtahan verməyə gəlib... Oğlan onun həyat yoldaşı imiş. İndi dəqiq xatırlamıram, onun xanımı ya doğulandan, ya da sonralar iflic olub, ayaqları tutulub, yeriyə bilmir. Bu yaraşıqlı oğlan bu zərif qızı sevib, onunla ailə qurub... Hər ikisi incəsənət sahəsinin adamı idi. Elmə maraq göstərirdilər.

Oğlan əlini uzadıb bilet çəkdi və götürdüyü bileti qıza uzatdı. Qız sualları ucadan oxuyub cavab verməyə başladı. Onun sərrast nitqi, aydın diksiyası, yumşaq səs tembri vardı...

Məqsəd Səttarov əlinin işarəsi ilə “dayanmaq” işarəsi verdi. Qız susdu.

Məqsəd müəllimin iri, yaşıl-qonur gözlərinin dərinliyində kədər qarışıq bir rəğbət işartısı parlayırdı. O, doluxsunmuşdu.

...Kitabçasında yazılmış yüksək qiyməti görən qız və onun həyat yoldaşı da qəhərləndi.

Məqsəd müəllim üzünü oğlana tutub dedi:

-Kişi oğlu, xanımın yaxşı hazırlaşdığına görə ona yüksək qiymət yazdıq. Sənə də bu böyük fədakarlığına görə şifahi də olsa “əla” yazırıq. Gedə bilərsiz. Bir-birinizdən muğayat olun.

Oğlan təşəkkür edib xanımını ehtiramla qucağına götürdü...

Bu əhvalat haradan yadıma düşdü? Dünən bir neçə incəsənət adamı belə bir xoşbəxt cütlüyün olduğunu danışanda sizə nəql etdiyim bu epizodu xatırladım. Sən demə, həmin oğlan, adını-soyadını unutduğum Mehman Abdullayev uzun illər Mədəni-maarif texnikumunda müəllim işləyibmiş, indi rəhmətə gedib. Xanımı da pedaqoq imiş, sonacan ailə ocağının odunu birgə qoruyublar.

P.S.

Bu il mərhum elmi rəhbərim, gözəl alim, tanınmış filosof, vətənpərvər insan akad. Məqsəd Səttarovun anadan olmasının yüz illiyidir.

Bu kiçik qeydlərə M.Səttarovun fotosunu əlavə edib ona rəhmət diləyirəm.

Ruhu şad olsun.