Yer üzündəki dillərin 40%-dən çoxu yox ola bilər

Avstraliya Milli Universitetinin (ANU) alimləri dünyanın geniş miqyaslı dilin yox olması təhlükəsi ilə üz-üzə olduğunu müəyyən ediblər. Hər iki həftədə bir dil yox olur, bu da mədəni müxtəlifliyi əhəmiyyətli dərəcədə azaldır.

Araşdırmaya görə, bu gün mövcud olan yeddi min dilin 40%-dən çoxu yox olmaq təhlükəsi altındadır və 21-ci əsrin sonunda onların sayının beş dəfə azalacağı proqnozlaşdırılır.

Həmçinin qeyd olunur ki, son 60 il ərzində dünya üzrə itirilmiş dillərin 30%-dən çoxu öz fəaliyyətini dayandırıb və ümumi tendensiya bu problemin daha da artdığını göstərir.

Dillər ya birdən-birə, məsələn, təbii fəlakətlər nəticəsində, ya da tədricən, sosial-iqtisadi dəyişikliklər nəticəsində yox olur. Bəzi dillər digərlərini sıxışdıraraq daha prestijli və tələbatlı olur ki, bu da azlıqların doğma dillərini itirməsinə səbəb olur. Bu tendensiya mədəni irsə ciddi ziyan vurur, çünki dillər adət-ənənələrin, tarixi yaddaşın və unikal dünyagörüşünün daşıyıcısıdır.

Şimali və Mərkəzi Amerika, Qərbi Afrika və Şimali Avstraliyanın dilləri də risk altındadır. Alimlər xəbərdarlıq edirlər ki, hətta bu gün geniş istifadə olunan dillər də yaxın onilliklərdə yox ola bilər. Onların itkisi təkcə dil itkisi deyil, həm də nəsillər boyu toplanmış bilik və mədəni sərvət itkisi olacaqdır.