Firuz Mustafa: 

Mən Türkmənçay şəhərində olarkən...

Abbas Mirzə ilə Paşkeviçin bağladığı “uğurlu” müqavilə ki var... yəni Azərbaycanı ikiyə bölən, Rusiya-İran müharibələrinin başa çatmasını rəsmi təsdiq edən məlum və məşhur Türkmənçay müqaviləsi, gecə yarısı, 1828-ci il fevralın 9-dan 10-na keçən gecə, lap dəqiq desəm saat 24.00-da imzalanıb.

Niyə gecə yarı?

Məlum olduğu kimi sənədi İran tərəfindən dövlət başçısı Fətəli şahın oğlu Abbas Mirzə imzalayıb. Abbas Mirzənin münəccimləri müəyyən edib ki, səmadakı ulduzlardan gələn sədaya görə, şahzadənin uğur saatı gecə yarıya təsadüf edir...

Məğlubiyyət müqaviləsini imzalayan şahzadə üçün münəccimlər hansı uğuru nəzərdə tuturmuş, indi demək çətindir. Amma məlum və məşhur Türkmənçay müqaviləsinin məhz gecə yarı imzalandığı təsdiq edilmiş faktdır.

Sənədə birinci Rusiyanın Qafqazdakı qoşunlarının ali baş komandanı, general İvan Paskeviç, ondan sonra isə Abbas Mirzə qol çəkib.

Bu münasibətlə rus toplarından 101 yaylım atəş açılıb...

Bu da məlum və məşum gecənin gətirdiyi məşum bir “uğurun” nəticəsi.

p.s. Mən bir neçə il öncə Türkmənçay şəhərində səfərdə olmuşam. Müqavilənin bağlandığı binanı tapdım. Bu boz, miskin, dərdli şəhərin üzü gülməyən bir “böyük vəzifə” sahibindən soruşdum ki, bəs vaxtilə bu divara vurulmuş müqavilənin bağlandığı sənədi əks etdirən lövhə hanı? Adam dedi ki, bir müddət əvvəl həmin lövhə gecə ikən oğurlanıb.

Belə çıxır ki, Paskeviçin əli hələ də o tərəflərə çatır... Hətta, 200 ildən sonra belə...