Fidan Əhmədova Afitab:
İnklüziv təhsil haqqında iradlarım..
İnklüziv uşaqların cəmiyyətə adaptasiya olması üçün, cəmiyyətin onlara adaptasiya olması üçün ümumtəhsil məktəblərində təhsil almasına qarşı deyiləm. Sadəcə olaraq onlar üçün ayrıca sinif açmaq lazımdır. Çünki bir sinifdə bir nəfər inklüziv uşaq olanda, müəllimin bütün dərs proqramını pozur, bütün dərs prosesini pozur. Şəxsən mən əziyyət çəkirəm belə uşaqdan. Bir aydır elektrik sahəsini keçirik. Bu uşaq bir aydır ancaq onu deyir ki, elektron həm müsbət həmdə mənfidir. Mənlə mübahisə edir, deyirki, "Nöşünee müəllim, ola bilər də, elektron həm müsbət həm mənfi olsun"
O yerə qədər çatmışam ki, izah edirəm ki, "Uşaq dünyaya gələndə həm qız həm oğlan ola bilər? Yüklü zərrəciklər də, buna bənzərdir, ya müsbətdir ya da mənfi. Həm müsbət həm də mənfi ola bilməz"
Birdə görürsən, dərsi izah edən yerdə sözümü kəsir, nəinki mövzuya, ümumiyyətlə məktəbə aid olmayan sual verir. Deyirəm ki, bu sualın burda heç bir əlaqəsi yoxdur. Əl çəkmir, elə ancaq eyni şeyi təkrar edir. Dayanır dayanır, ağlına nə gəlsə bərkdən danışır.
Belə uşaqlar üçün ayrıca sinif olmalıdır. O uşaqlara yazığı gəlir Dövlətin. Mənim isə həmin sinifdə təhsil alan 23 şagirdə yazığım gəlir. Onlar məgər uşaq deyil? Onların təhsil almaq hüququ yoxdur? Onlar axı həmin uşağın ucbatından yetəri qədər dinləyə bilmir müəllimi. Daha doğrusu, həmin uşaq müəllimə imkan vermir axı dərsi izah etməyə.
Ümumiyyətlə mənim fikrimcə siniflərin A, B, C, Ç, D qruplaşması səviyyələrə görə olmalıdır. Uşaqlar ilin sonunda məktəb daxili imtahan edilməlidir. Bütün əsas fənlər üzrə orta balı 0-20% olanlar gələn il D sinfində, 21-40% olanlar Ç sinfində, 41-60% olanlar C sinfində, 61-80% olanlar B sinfində, 81-100% olanlar A sinfində oxumalıdır.
Yoxsa bizdə uşaqlar 1ci sinfə qəbul olur, 9 il davam edir eyni sinif.
Sinifdə bütün uşaqlar eyni səviyyədə olanda müəllim üçün də işləmək asan olur.
Digər tərəfdən də hamı eyni səviyyədə olanda nadiclik edənlərin də sayı azalacaq. Nadiclik edənlər kimlər olur? Dərs oxumaq istəməyən uşaqlar. Hamı əgər eyni səviyyədə olsa, baxacaq yan-yörəsinə, görəcək ki , kölgəsində gizlənə biləcək əlaçı yoxdur. Oxuyan uşaqlarlarla oxumaq istəməyən uşaqlar bir sinifdə olanda, oxumayan uşaqlar düşünür ki, müəllimin başı qarışacaq oxuyanlara, biz kölgədə qalacağıq. Müəllim onları dərsə çağıranda, "təkrar edib gəlirəm" dəyərək vaxtı uzatmağa çalışırlar. Bilirlər ki, onsuzda yaxşı oxuyanlardan biri ikisi danışacaq, vaxt gedəcək, sonra təzə dərsi izah edəcək. Sinifdə hamı eyni səviyyədə olsa, məcbur olacaq özü dərs oxumağa başlayacaq.
Digər iradım, sinifdə 40 şagirdlə bağlıdır.
Sinifdə əgər nizam-intizam düzgün qaydada olsa, 40 yox, 50 uşağa dərs keçmək olar.
Əgər uşaqlarda dinləmə mədəniyyəti varsa, əgər uşaqlar oxumaq üçün məktəbə gəlirsə..
Dinləmə və danışma mədəniyyəti yoxdur bizim uşaqlarda. Bu da mən deyərdim ki, ibtidai sinif müəllimlərinin günahıdır. Uşaqları xorla cavab verməyə öyrədirlər. Ona görə də böyüyəndə də uşaqlardan birinə sual verəndə bütün uşaqlar xorla cavab verir. Və mən fizika müəllimi kimi həmin sual verdiyim uşağın biliyini müəyyən etməkdə çətinlik çəkirəm. Çünki bilmirəm ki, uşaq o cavabı öz başından dedi, yoxsa digər uşaqların dediyini təkrar etdi.
İbtidai siniflərdə dərsin təşkili ilə bağlı köklü dəyişiklik etmək lazımdır. Xorla cavab verməyi birmənalı şəkildə qadağan etmək lazımdır. Bunun axırı sürü psixologiyasına gətirib çıxarır.
Elə baxın saytlarda çıxan xəbərlərin altına yazılan rəylərə. Əməlli başlı sürü psixologiyası hökm sürür cəmiyyətdə.
Bir də, uşaqlar arasında xəbərçilik adətini yaradan müəllimlərlə də iş aparmaq lazımdır. Uşaqlara tapşırırlar ki, sinif yoldaşlarınız nə etsə gəlin deyin mənə. Bunu əslində guya uşaqlardan xəbərdar olmaq üçün edirlər. Amma özləri də bilmədən uşaqları xəbərçi və işverən kimi böyüdürlər. Uşaqlardan xəbərdar olmaq üçün elə mühit yaratmaq lazımdır ki, uşağın problemi olanda gəlib sənlə bölüşə bilsin dərdini. Bu cümlə valideynlərə də aiddir.
03 Comments
High Life tempor retro Truffaut. Tofu mixtape twee, assumenda quinoa flexitarian aesthetic artisan vinyl pug. Chambray et Carles Thundercats cardigan actually, magna bicycle rights.
Farm-to-table selfies labore, leggings cupidatat sunt taxidermy umami fanny pack typewriter hoodie art party voluptate cardigan banjo.
VHS Wes Anderson Banksy food truck vero. Farm-to-table selfies labore, leggings cupidatat sunt taxidermy umami fanny pack typewriter hoodie art party voluptate cardigan banjo.