Azərbaycan xalq və akademik musiqisində milli məqam sisteminin tətbiqi

24 fevral 2025-ci il tarixində Ü.Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasının Böyük zalında professor Tərlan Seyidovun layihəsi əsasında “Üzeyir Hacıbəylinin milli məqam sistemi gənc musiqiçilərin tədris repertuarında” III Respublika müsabiqəsinin təntənəli bağlanışı və qaliblərin mükafatlandırılması mərasimi keçirildi. Müsabiqə Üzeyir Hacıbəylinin 140 və BMA-nın İxtisas musiqi məktəb-studiyasının 45 illiyinə həsr olunmuşdur. Tədbirdə BMA-nın və İxtisas musiqi məktəb-studiyasının professor və müəllim heyəti, o cümlədən Azərbaycanın müxtəlif şəhər və rayon musiqi məktəblərinin nümayəndələri də iştirak edirdilər. 
Təqdirəlayiqdir ki, sözügedən müsabiqənin münsiflər heyəti Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin çağdaş dövründə təkamül prosesinə mühüm töhfələr vermiş görkəmli incəsənət xadimlərindən ibarət idi. Bu siyahıya münsiflər heyətinin sədri Ü.Hacıbəyli adına BMA-nın rektoru, professor Fərhad Bədəlbəyli, münsiflər heyətinin həmsədri BMA-nın prorektoru, professor Nərminə Quliyeva, münsiflər heyətinin sədr müavini BMA-nın İxtisas musiqi məktəb-studiyasının direktoru, dosent Sevda Məmmədova, münsiflər heyətinin üzvləri – Azərbaycanın Xalq artistləri, BMA-nın Beynəlxalq əlaqələr və tərbiyə işləri üzrə prorektoru, professor Yeganə Axundova və BMA-nın “Solo oxuma” kafedrasının professoru Gülnaz İsmayılova, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar incəsənət xadimi, BMA-nın “İfaçılıq” fakültəsinin dekanı, professor Nəzmiyyə Abbaszadə, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimləri Firəngiz Hacıyeva və Ayşa Əliyeva, Azərbaycan Respublikasının Bəstəkarlar ittifaqının üzvü, dosent Sevda Məmmədli, məktəb-studiyanın tədris işləri üzrə direktor müavini Nərminə Əliverdi-zadə, məktəb-studiyanın müəllimləri, dosent Gülnarə Quliyeva və Ofeliya Axundova kimi dəyərli musiqiçilərimiz daxil idi. Müsabiqənin məsul katibləri – məktəb-studiyanın elmi-metodiki işləri üzrə direktor müavini, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Aytən Baxşıyeva və həmin müəssisənin baş metodisti Natəvan Fərzəliyeva olmuşlar.
Tədbir Ü.Hacıbəyli adına BMA-nın İxtisas musiqi məktəb-studiyasının direktoru, dosent Sevda Məmmədovanın nitqi ilə başladı. İlk olaraq, Sevda xanım tədbirin mötəbər qonaqlarını salamlayaraq, bu müsabiqəyə böyük önəm verdikləri üçün öz təşəkkürünü bildirdi. O, çıxışında Azərbaycan musiqi elm və mədəniyyətinin inkişafında misilsiz xidmətləri olan dahi Üzeyir Hacıbəylini anaraq, onun bizə miras qoyduğu Azərbaycan məqam sisteminin əhəmiyyətindən bəhs etdi. Daha sonra milli musiqimizin gənc nəsillər tərəfindən mənimsənilməsi və öyrənilməsi üçün bir sıra mühüm addımlar atmış SSRİ və Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti, professor Fərhad Bədəlbəyli və Azərbaycanın Əməkdar incəsənət xadimi, professor Tərlan Seyidovun birgə səylərini vurğuladı. Sevda xanım onların yaradıcı iş birliyindən bəhs edərək, milli məqamların geniş təbliğinə yönəlmiş layihələrdən, xüsusilə də musiqi tədrisi sisteminə daxil edilən “Üzeyir Hacıbəylinin elmi sistemi əsasında milli lad təfəkkürünün inkişafı Proqramı”nın əhəmiyyətindən söz açdı. O, qeyd etdi ki, müsabiqə iki mərhələdən ibarət idi. Belə ki, I mərhələdə YouTube kanalına yerləşdirilən videoyazılar əsasında seçilən iştirakçılar II mərhələdə Bakı Musiqi Akademiyasının Böyük zalında öz əsərlərini canlı ifa etdilər. 
Direktor çıxışının sonunda müsabiqənin münsiflər heyətinə öz dərin təşəkkürünü bildirərək sözü professor Nərminə Quliyevaya verdi. Münsiflər heyətinin həmsədri Nərminə xanım başa çatmış müsabiqə ilə bağlı bir sıra vacib məqamlara toxunaraq layihənin nəticələrinə əsasən müsbət və mənfi tərəflərini vurğuladı. O, “Üzeyir Hacıbəylinin milli məqam sistemi gənc musiqiçilərin tədris repertuarında” Respublika müsabiqəsinin və analoji müsabiqələrin davamlı olaraq keçirilməsinin zəruri olduğunu qeyd etdi.
Tədbirin irəliləyən dəqiqələrində müsabiqədə iştirak etmiş və müxtəlif nailiyyətlər qazanmış şagirdlərin mükafatlandırılması baş tutdu. Qaliblər arasında fortepiano ixtisası I yaş qrupu üzrə Bakı şəhəri 34 №-li Uşaq Musiqi Məktəbinin şagirdi Aysel Rəhimli (müəllim Afət Məmmədova), II yaş qrupu üzrə Şəki şəhəri 3 №-li UMM-nin şagirdi Sona Həsənli (müəllim Türkan Cavadova), Neftçala şəhəri C.İsmayılov adına Uşaq İncəsənət Məktəbinin şagirdi Vüsal Sultanlı (müəllim Tükəzban Mehdiyeva) və Sumqayıt şəhəri Səid Rüstəmov adına 3 №-li UİM-nin şagirdi Üzeyir Ağazadə (müəllim Natəvan Sadıqova) Laureat adına layiq görülmüşdülər. Digər nominasiyalar üzrə laureatlar – vokalçılar Neftçala şəhəri, C.İsmayılov adına UİM-nin şagirdi Esmira Hüseynova (müəllim T.Mehdiyeva), Bakı şəhəri T.Quliyev adına 12 №-li Onbirillik Musiqi Məktəbinin şagirdi Cavidan Babazadə (müəllim, Əməkdar artist İlham Nəzərov), violin ifaçısı – Bərdə şəhəri 1 №-li UİM-nin şagirdi Mələk Hüseynova oldu. 
Sevindirici haldır ki, Azərbaycanın müxtəlif şəhərlərindən olan gənc musiqiçilər Diplomant adına layiq görülmüşdülər. Bu sırada Bakı, Sumqayıt, Gəncə, Şəki, Şirvan, Neftçala və Biləsuvar musiqi məktəblərinin adlarını qeyd etmək olar.
Müsabiqədə “laureat” və “diplomant” mükafatları ilə yanaşı həvəsləndirici diplom və sertifikatlar da təqdim olunmuşdur ki, bu da şagirdlərdə daha böyük çalışma əzminin yaranmasına səbəb olur. 
Vurğulanmalıdır ki, şagirdlərin müsabiqəyə hazırlanma prosesində xüsusi əməyi olan müəllimlər də təşəkkürnamə ilə təltif olundular. 
Tədbirin sonunda qaliblər konsert proqramı ilə çıxış edərək, bir daha öz istedadlarını nümayiş etdirdilər və auditoriya tərəfindən çoşğu ilə alqışlandılar.
Böyük əhəmiyyətə malik “Üzeyir Hacıbəylinin milli məqam sistemi gənc musiqiçilərin tədris repertuarında” III Respublika müsabiqəsi şagirdlərin növbəti dəfə Azərbaycan milli məqamlarının zənginliyi ilə seçilən xalq və akademik musiqi əsərlərində tətbiqini nümayiş etdirmələri üçün geniş imkanlar yaratmışdır. 
Ü.Hacıbəyli adına BMA-nın İxtisas musiqi məktəb-studiyası ənənələrə sadiq qalaraq Azərbaycan musiqi elmi və mədəniyytinin tərəqqisi uğrunda yeni-yeni layihələrə imza atmağa davam edir.

Şəfəq HACIYEVA
BMA-nın İxtisas musiqi məktəb-studiyasının 
böyük elmi işçisi, musiqişünas