Amerikalılar Ayda tərəvəz əkəcəklər

NASA: Artemis 3 missiyası astronavtları özləri ilə istixana aparacaqlar.

2026-cı ildə Aya eniş etməyi planlaşdıran astronavtlar müvəqqəti olaraq “yay sakinləri” kimi yenidən hazırlıq keçməli və eniş yerinin yaxınlığında bitkilər əkməli olacaqlar. NASA bu yaxınlarda təbii peykimizdə kənd təsərrüfatı işlərinə başlamaq niyyətini açıqladı. Artemis 3 missiyası çərçivəsində baş tutacaq təcrübə LEAF (Agricultural Flora üzərində Ay Təsirləri) - abbreviaturanın tərcüməsində "Leaf" adlanır. Əlbəttə ki, heç kim açıq yerə bir şey əkməyəcək - bitkilər mini-istixanada böyüyəcək və inkişaf edəcək (əgər varsa). Amma istixana özü necə deyərlər, açıq ərazidə yerləşəcək. 

Toplanan məlumatlara əsasən, elm adamları ilk növbədə Ayda yetişdirilən bitkilərin yeməli olub-olmadığını başa düşməyi gözləyirlər. İnsanların hələ də təbii peykimizdə qurmağa hazırlaşdıqları uzunmüddətli yaşayış məskənlərinin həyat qabiliyyəti bundan çox asılıdır.

Tədqiqatçılar Yerdə eksperimentlər apararkən, Ay və Marsdakı şərtləri simulyasiya edirlər. Və onlar ümidvericidir: yerdən kənar kənd təsərrüfatı fəaliyyəti olduqca mümkündür.

Məsələn, Hollandiyanın Wageningen Universitetindən hollandlar Wieger Wamelink-in rəhbərliyi altında mövcud məlumatlardan istifadə edərək əvvəlcə Mars və Ay torpağı hazırladılar, sonra isə orada müxtəlif tərəvəzlər - pomidor, çovdar, turp, noxud, soğan əkdilər. Ayın torpağı Arizona səhrasının torpağına, Marsın torpağı isə vulkanik külə əsaslanırdı.

Məhsul hər yerdə yığılmışdı, lakin tərəvəzlər "Ayda" "Marsda" olduğundan daha böyük böyüdü. Qonşu planet bizim təbii peykimizdən daha məhsuldar olduğu ortaya çıxdı. 

Təcrübələr göstərir ki, iki modullu ferma hər 66 gündə 28 kiloqram göbələk istehsal edəcək. 86 kiloqram tullantı nəyə lazımdır?

Bir məhsul 14 yeyən üçün kifayətdir - belə ki, hər adam həftədə iki dəfə 100 qram istiridyə göbələyi alsın. Daha çox istəsəniz, modulların sayı artırıla bilər.