Yer üzündə fəsillərin dəyişməsinin ƏSL SƏBƏBİ

Qəribədir ki, insanların çoxu Yer kürəsində fəsillərin niyə dəyişdiyini bilmir. Bəzi insanlar səhvən yay və qışın Yer öz oxu ətrafında fırlandığı üçün mövcud olduğuna inanırlar, əslində isə bu fırlanma yalnız gecə ilə gündüzün dəyişməsinə səbəb olur.

Digərləri əmindirlər ki, fəsillərin dəyişməsi Yerin orbitinin dairə deyil, ellips (oval) olması və planetin Günəşdən uzaqlaşdığı zaman qışın baş verməsi səbəbindən baş verir. Amma əslində qışda Yer yaydan daha çox Günəşə yaxın olur.

Mövsümün dəyişməsinə nə səbəb olur? Yerin oxu Günəşə nisbətən təxminən 23 dərəcə əyilmişdir. Nəticədə o, altı ay ərzində şimal yarımkürəsini, altı ay isə cənub yarımkürəsini işıqlandırır. Buna görə də Yer kürəsində müvafiq olaraq Günəşin çıxmadığı və batmadığı qütb gecəsi və qütb günü kimi hadisələr baş verir.

Beləliklə, fəsillərin dəyişməsi iki amillə əlaqədar baş verir: birincisi, bu, Yerin Günəş ətrafında elliptik orbitdə hərəkətidir, ikincisi, Yerin orbiti ilə günəş şüaları arasında dolayı bucaqdır. Bu iki amildən biri olmasa, yer üzündə fəsillər heç vaxt dəyişməzdi. İl boyu Şimal və Cənub yarımkürələri müxtəlif bucaqlarda Günəşə doğru əyilir. Şimal yarımkürəsi Günəşə tərəf əyildikdə, planetimizin şimal yarısında yay başlayır. Və bu zaman Günəşdən ən uzaq olan Cənub Yarımkürəsində qış hökm sürür.