Xeyransa İsmayılova:
Mən sənin yaşında olanda...
Yəqin ki, çoxumuz bu vəziyyətlə qarşılaşmışıq. Ailəmiz, böyüklərimiz tez-tez bu cümləni işlədirlər: "Mən sənin yaşında olanda filan şeyi edirdim". Bu orta yaşlı insanlarda adaptasiya problemidir. İllər keçməsinə baxmayaraq, hələ də bu nəsil yenilikləri qəbul etmir, hazırki vəziyyətlə barışmırlar. Deyə bilərik ki, 30 il öncə həyat tərzi, texnologiya indiki kimi inkişaf etməmişdi. Bu gün Bakıdan oturub ABŞ-ni canlı şəkildə izləyə bilirik. Halbuki, əvvəl bu mümkün deyildi. Az adamın evində ev telefonu və mobil telefon var idi.
Orta nəslin bitməyən mövzuları hələ də aktual olaraq qalmaqdadır. "Mən sənin yaşında olanda...", “Bizim vaxtımızda belə deyildi" kimi cümlələrin bu gün də şahidi oluruq. Demək olar ki, beş evdən üçündə bu halla rastlaşmaqdayıq. Sovet dövründə insanlar indiki dövrə nəzərən daha məhdudlaşdırılmış vəziyyətdə yaşayıblar. Onların yaşadığı 20-ci əsrlə bizim yaşadığımız, müasir dövr dediyimiz 21-ci əsr arasında kifayət qədər fərq var. Orta və yaşlı nəslin zaman-zaman həyatında sosial-psixoloji faktorların kəskinləşdiyinin şahidi oluruq. Onlar üçün ilk öncə əxlaq anlayışı ön sırada durmaqdadır. Ona görə də bu nəslin ən çox işlətdiyi budur: "indiki gənclər pozulub".
Düzdür, onların yaşadığı mühit asan deyildi. Daha əvvələ dönsək, aclıq, müharibənin çətinliyi, valideynsiz böyüyən uşaqlar, həmçinin sovet rəhbərliyi tərəfindən sıxışdırılmaq, bunların hamısı o dövrün çətinliyindən xəbər verir. Müasir dövr, indiki zəmanə dediyimiz anlayış sadəcə ətraf mühitin təsiridir.
Sonrakı nəsli ittiham etmək absurd məsələdir. Bu gün bu ittihamlara daha çox məruz qalan oğlan uşaqlarıdır. İndi oğlan uşaqlarının çoxu uzun saçlı, uzun saqqallı görünüşdədir. Onu qeyd etmək lazımdır ki, bu görünüş hər kəsə də yaraşmır. Bütün bunlara baxmayaraq, həmin bu nəsil uşaqların baharını qışa çevirməkdədir. "Mən sənin yaşında olanda filan işdə işləyirdim, gecəm-gündüzüm yox idi", "Sovet dövründə başqa cür idi", "Bala, bizim dövrümüzdə belə deyildi" kimi ifadələrlə onların babalarına layiq olmaması kimi fikirlər meydana çıxır. Buna görə də, övladlarınızı öz dövrünüzə görə yox, onların dövrünə görə yetişdirməlisiniz. Biz millət olaraq müqayisə etməyi çox sevirik. Valideyn olmaq övladınızı öz dövrünüzə görə yetişdirib, ondan "kişilik" tələb etməkdən ibarət deyil. Siz hər zaman ən doğrusunu bilə bilməzsiniz. Əks halda övladınızın çiyinlərinə yük əlavə etmiş olursunuz. Bu, sadəcə nəsil konfliktlərindən ibarətdir. Daha aydın desək, bu nəslin keçmişdə yaşadıqlarını ideallaşdırmaq meylindən irəli gəlir.
Bütün bunlar ümumilikdə sovet dövrünə meyilli insanların özünü ideal biri kimi təqdim etmə başlanğıcıdır. Müasir şəraitdə nəsillər arasında münasibətlərin kəskinləşməsi cəmiyyətin informasiyalaşdırılmasının sürətlənmiş tempi və yaşlı və gənc nəsillərin mənəvi dəyərləri arasındakı ziddiyyətlərlə bağlıdır. Gənc nəslin böyük bir hissəsi üçün, yaşlı nəsildən fərqli olaraq, maddi dəyərlər mənəvi dəyərlərdən üstündür. Buna yaşlı nəslin inanclarını dəyişməkdə çətinlik çəkdiyini də əlavə etmək lazımdır. Bütün bunlar nəsillər arasında münaqişələrə səbəb olur.
Nəsillərarası qarşıdurma yaşlı və gənc nəslin ehtiyaclarını eyni vaxtda təmin etməyin mümkünsüzlüyündən yaranır, o, məqsədlərin kəsişməsini, öz maraqlarının pozulduğunu dərk etməsini və problemin “günahkarı” kimi qarşı tərəfə münasibəti ehtiva edir.
Gənclər yaşlı nəslin həyatı haqqında dəqiq təsəvvürə malik deyillər və buna görə də tez-tez sosial mövqelərini dramatikləşdirir, qərəz və stereotiplərə səbəb olurlar. Yaşlı insanlar öz nöqteyi-nəzərini gənclərə tətbiq etməyə çalışdıqda münaqişələrə və anlaşılmazlıqlara səbəb olur. Ortaq dil tapmaq və kompromis əldə etmək üçün qarşılıqlı hörmət və bərabərlik əsasında dialoq qurmaq vacibdir. Əsas odur ki, hörmət və bərabərlik arasında tarazlıq tapmaq, harmoniya və etimad mühiti yaratmaqdır.
Sonda qeyd etmək lazımdır ki, ailədə müxtəlif yaş nümayəndələri arasında qarşılıqlı əlaqə ailə bağlarını möhkəmləndirmək üçün imkanlar açır ki, bu da həyat keyfiyyətinin və harmoniyanın yaxşılaşmasına səbəb olur. Bu proses hər bir ailə üzvündən fəal səy və qarşılıqlı hörmət tələb etsə də, son nəticədə əhəmiyyətli nəticələrə, ailə münasibətlərinin möhkəmlənməsinə və hər kəsin rifahının təmin olunmasına gətirib çıxara bilər.
Xeyransa İsmayılova
03 Comments
High Life tempor retro Truffaut. Tofu mixtape twee, assumenda quinoa flexitarian aesthetic artisan vinyl pug. Chambray et Carles Thundercats cardigan actually, magna bicycle rights.
Farm-to-table selfies labore, leggings cupidatat sunt taxidermy umami fanny pack typewriter hoodie art party voluptate cardigan banjo.
VHS Wes Anderson Banksy food truck vero. Farm-to-table selfies labore, leggings cupidatat sunt taxidermy umami fanny pack typewriter hoodie art party voluptate cardigan banjo.